تجلّی علم فیزیک در بیان و تفهیم مضامین بنیادین شعری در ادبیات فارسی
دوره 4، شماره 10، 1403، صفحات 44 - 55
1 دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده :
ادبیات، عرصه مهمی برای محل تلاقی و نقطه پیوند بین علم و هنر به‌شمار می‌آید. شاعران ایرانی از دیرباز از مفاهیم علمی و فلسفی برای غنا بخشیدن به آثار خود استفاده می‌کردند و همواره تلاش داشتند تا همپای دانش روز در آثار خود قلم برانند. با گسترش روزافزون علوم مختلف به‌ویژه فیزیک و پیشرفت تکنولوژی و الهام از آیات نورانی قرآن کریم و متون ادبی، شعر شاعران عارف می‌توان به سریان آگاهی و شعور در سراسر هستی از ذرات بنیادی فیزیک تا کهکشان‌ها (شامل جمادات، گیاهان و ...) پی برد. با نگاهی به فیزیک کوانتوم نظریه‌ی ماکس پلانک و ادبیات می‌توان پیوند متون ادبی مخصوصاً متون با علم فیزیک را جستجو کرد. هدف از این مقاله بیان نظریه‌ی کوانتومی ماکس پلانک، شعور هستی، در مضامین شعری ادبیات فارسی است. روش تحقیق در این مقاله شیوه‌ی کتابخانه‌ای و گردآوری داده‌ها از قلمرو پژوهش و شناخت نقلی است. دستاورد این مقاله بیان آنچه ماکس پلانک صدسال پیش به‌صورت نظریه ارائه کرده است قرآن بیان نموده و سنایی، عطار و مولوی و ... حدود هفت صدسال قبل می‌دانسته‌اند و ما اکنون آن پیوند را دریافته‌ایم. در پرتو نورانی آیات قرآن با همگرایی فیزیک و ادبیات می‌توان به‌نوعی جهان‌بینی رهنمون شد که ما را به دروازه‌ی انسانیت هدایت کند تا همه‌ی هستی را از ذرات بنیادی تا کهکشان‌ها، دارای شعور دانسته در عین کثرت به یک وحدت دست‌یابیم. بقای هر ملتی پیوند مستقیمی با حفظ فرهنگ و زبان ملی دارد و بدیهی است که حفظ زبان مشروط به اتخاذ شیوه‌های آموزشی مناسب در مدارس است. اگر خواهان حفظ ملیت و هویت اصیل خود هستیم، باید در حفظ آثار باقی‌مانده از فرهنگ ملی خود، شیوه‌های درست را انتخاب کنیم و بر خود ببالیم که همواره نام ایران بزرگ با سرمایه‌های فرهنگی گذشتگان همراه بوده است و خواهد بود. یقیناً ارزش خاص بعد فرهنگی هم به‌تبع و اعتبار وجود ادیبان و سخنوران و حکما و فلاسفه است که همه این مواریث برای نسل‌های آینده افتخارآفرین خواهد بود. در این پژوهش برآنیم با روش تلفیقی علوم (فیزیک و ادبیات)، درهم تنیدگی این علوم، چگونگی روابط و سطح تأثیرگذاری بحث و بررسی نماییم و پیوند علوم در بیان مفاهیم، ارزش‌ها و ادبیات را بیشتر بشناسیم و با شاعرانی که بیشتر و پیشتر از همه حتی فیزیکدانان به چنین روابط و دانایی آگاه بوده‌اند آشنا شویم.
ادبیات، عرصه مهمی برای محل تلاقی و نقطه پیوند بین علم و هنر به‌شمار می‌آید. شاعران ایرانی از دیرباز از مفاهیم علمی و فلسفی برای غنا بخشیدن به آثار خود استفاده می‌کردند و همواره تلاش داشتند تا همپای دانش روز در آثار خود قلم برانند. با گسترش روزافزون علوم مختلف به‌ویژه فیزیک و پیشرفت تکنولوژی و الهام از آیات نورانی قرآن کریم و متون ادبی، شعر شاعران عارف می‌توان به سریان آگاهی و شعور در سراسر هستی از ذرات بنیادی فیزیک تا کهکشان‌ها (شامل جمادات، گیاهان و ...) پی برد. با نگاهی به فیزیک کوانتوم نظریه‌ی ماکس پلانک و ادبیات می‌توان پیوند متون ادبی مخصوصاً متون با علم فیزیک را جستجو کرد. هدف از این مقاله بیان نظریه‌ی کوانتومی ماکس پلانک، شعور هستی، در مضامین شعری ادبیات فارسی است. روش تحقیق در این مقاله شیوه‌ی کتابخانه‌ای و گردآوری داده‌ها از قلمرو پژوهش و شناخت نقلی است. دستاورد این مقاله بیان آنچه ماکس پلانک صدسال پیش به‌صورت نظریه ارائه کرده است قرآن بیان نموده و سنایی، عطار و مولوی و ... حدود هفت صدسال قبل می‌دانسته‌اند و ما اکنون آن پیوند را دریافته‌ایم. در پرتو نورانی آیات قرآن با همگرایی فیزیک و ادبیات می‌توان به‌نوعی جهان‌بینی رهنمون شد که ما را به دروازه‌ی انسانیت هدایت کند تا همه‌ی هستی را از ذرات بنیادی تا کهکشان‌ها، دارای شعور دانسته در عین کثرت به یک وحدت دست‌یابیم. بقای هر ملتی پیوند مستقیمی با حفظ فرهنگ و زبان ملی دارد و بدیهی است که حفظ زبان مشروط به اتخاذ شیوه‌های آموزشی مناسب در مدارس است. اگر خواهان حفظ ملیت و هویت اصیل خود هستیم، باید در حفظ آثار باقی‌مانده از فرهنگ ملی خود، شیوه‌های درست را انتخاب کنیم و بر خود ببالیم که همواره نام ایران بزرگ با سرمایه‌های فرهنگی گذشتگان همراه بوده است و خواهد بود. یقیناً ارزش خاص بعد فرهنگی هم به‌تبع و اعتبار وجود ادیبان و سخنوران و حکما و فلاسفه است که همه این مواریث برای نسل‌های آینده افتخارآفرین خواهد بود. در این پژوهش برآنیم با روش تلفیقی علوم (فیزیک و ادبیات)، درهم تنیدگی این علوم، چگونگی روابط و سطح تأثیرگذاری بحث و بررسی نماییم و پیوند علوم در بیان مفاهیم، ارزش‌ها و ادبیات را بیشتر بشناسیم و با شاعرانی که بیشتر و پیشتر از همه حتی فیزیکدانان به چنین روابط و دانایی آگاه بوده‌اند آشنا شویم.
کلمات کلیدی :
ادبیات،شعر،فیزیک ، درهم تنیدگی«ارتباط» و تأثیرگذاری
ادبیات،شعر،فیزیک ، درهم تنیدگی«ارتباط» و تأثیرگذاری